मणिपूर:’ते आमचे कपडे काढायला लावत होते, अन् पोलिस शांतपणे उभे’, पोलिस अधिकारी म्हणाले-हो गँगरेप झाला

‘आम्ही पोलिसांच्या गाडीत होतो. मला वाटले ते आम्हाला वाचवतील. पण मेईतेई तरुणांच्या जमावाने गाडीला घेरले. त्यांनी आम्हाला बाहेर काढले आणि इकडे-तिकडे स्पर्श करू लागले. ते म्हणाले- तुला जीवंत राहायचे असेल तर कपडे काढ. आम्ही मदतीसाठी पोलिसांकडे पाहिले, पण त्यांनी तोंड फिरवले. मग आम्ही कपडे काढले…’ असे 21 वर्षीय पीडितेने सांगितले. ही पीडिता सध्या ट्रॉमामध्ये आहे, ती फोनवरही बोलत नाही, मात्र तिच्या मैत्रिणीने सर्वकाही सांगितले.

ही त्याच मुलीची कहाणी आहे, जिला तुम्ही 19 जुलै रोजी मणिपूरमधील व्हायरल व्हिडिओत पाहिले असेल. त्या व्हिडिओत आणखी एक महिला होती. तिचे वय 42 वर्षे होते. त्यांनाही विवस्त्र करण्यात आले. त्या म्हणाल्या, जर तू तुझे कपडे काढले नाहीस तर तू मरशील, असे ते म्हणाले होते. स्वतःला वाचवण्यासाठी मी कपडे काढले. त्यांनी मला मारहाण करण्यास सुरुवात केली, माझ्या अंगाला हात लावू लागले. पण माझ्यावर बलात्कार झाला नाही.

त्यांच्याबरोबर 53 वर्षांची आणखी एक महिला होती. ती व्हिडिओमध्ये नाही, पण तिचेही कपडे काढण्यात आले होते. मणिपूरमध्ये 3 मे रोजी हिंसाचार झाला आणि हा व्हिडिओ 4 मेचा आहे. व्हायरल झालेल्या व्हिडिओच्या तपासादरम्यान, भास्करने पीडित महिला आणि 18 मे रोजी पहिल्यांदा तक्रार दाखल केलेल्या पोलिस कर्मचाऱ्याकडून माहिती घेतली.

भाऊ वाचवायला आला, जमावाने बेदम मारहाण केली…
सायकुल पोलीस ठाण्यात तैनात असलेले एसएचओ लुंगथांग यांनी याप्रकरणी पहिली तक्रार दाखल केली. ते म्हणाले, ’18 मे रोजी बी फानोम गावाचे प्रमुख हांगबोई वायफेई कांगपोकपी येथील सैकुल पोलीस ठाण्यात आले. त्यांच्यासोबत एक पीडिताही होती. मी संपूर्ण घटना ऐकली आणि झिरोने एफआयआर नोंदवला.

लुंगथांग पुढे म्हणाले, जेव्हा पीडित मुलगी (21 वर्षांची मुलगी) त्याला भेटली तेव्हा ती खूप घाबरलेली होती. ती पुन्हा पुन्हा रडत होती. ती म्हणाली की, इतर 4 लोकांसह ती जंगलाच्या दिशेने पळून गेली. वाटेत पोलिसांची गाडी दिसली. पोलिसांनी त्यांना सोबत घेतले, पण वाटेत जमावाने त्यांना अडवत ताब्यात घेतले.

लुंगथांग यांच्या मते, ‘पीडितेच्या वडिलांची आधी हत्या करण्यात आली. त्यानंतर महिलांना कपडे काढण्यास सांगण्यात आले. 21 वर्षीय पीडितेचा विनयभंग करण्यात आला. त्याच्या 19 वर्षांच्या भावाने वाचवण्याचा प्रयत्न केला. जमावाने मुलाला बेदम मारहाण केली. यानंतर तिन्ही महिलांना विवस्त्र करण्यात आले आणि 21 वर्षीय पीडितेवरही सामुहिक बलात्कार करण्यात आला.

लोक म्हणाले- मेईतेई लिपुनच्या लोकांनी केला हल्ला
भास्करने व्हिडिओची तपासणी केली असता, ही घटना मणिपूरच्या थौबल जिल्ह्यातील नॉन्गपोक सेकमाई पोलिस स्टेशनपासून काही किलोमीटर अंतरावर घडल्याचे आढळून आले. पीडितेच्या एका नातेवाईकाने सांगितले की, “मेईतेई जमावाला बदला घ्यायचा होता. ते म्हणत होते, कुकी लोकांनी आमच्या महिलांवर बलात्कार केला, आता तुमच्यासोबतही तेच होईल.

ते पुढे म्हणाले, ‘4 मे रोजी सकाळी 11 वाजले होते. शेकडो तरुणांचा जमाव आमच्या गावात शिरला. जीव वाचवण्यासाठी सर्वांनी जंगलाकडे पळ काढला होता. या 5 जणांनी पोलिसांकडे मदत मागितली होती. तेव्हा मेईतेईच्या जमावाने त्यांना घेरले.

अरामबाई टेंगोल, मेईतेई युवा संघटना, मेईतेई लिपुन आणि कांगलेपाक कानबा लुप, वर्ल्ड मेईतेई परिषद आणि अनुसूचित जमाती मागणी समितीच्या मुलांवर हल्ला करण्यात आल्याचा त्यांचा आरोप आहे.

प्रत्यक्षदर्शी आणि पोलिस अधिकार्‍यांशी बोलल्यानंतर, आम्ही व्हायरल व्हिडिओमध्ये घटनांची टाइमलाइन तयार केली आहे.

3 मे 2023 : रात्री 12 च्या सुमारास
3 मेच्या रात्रीपासून मणिपूरमध्ये हिंसाचार, गोंधळ आणि जाळपोळ सुरू झाली होती. मेईतेई आणि कुकी या दोन्ही समुदायांनी एकमेकांच्या भागात घुसून मारामारी आणि जाळपोळ सुरू केली. बी फानोम गावात कुकी लोकसंख्या मोठ्या प्रमाणात होती.

प्रत्यक्षदर्शींच्या म्हणण्यानुसार, मेईतेईच्या जमावाने पहाटे तीनच्या सुमारास हल्ला केला. गर्दीतील बहुतेक लोकांनी काळे टी-शर्ट घातले होते. लोकांच्या हातात चाकू, काठ्या, रायफल आणि इतर शस्त्रे होती. मेईतेईची गर्दी कमी असली तरी कुकींनी त्यांच्याशी झुंज दिली. मेईतेई जमाव त्या रात्री आरडाओरडा करत परतला.

4 मे 2023: सकाळी 11 वा
4 मे रोजी सकाळी मेईतेईच्या जमावाने पुन्हा बी फानोम गावावर हल्ला केला. एफआयआरनुसार, ‘सुमारे 800 ते 1000 लोक होते. सर्व मेईतेई तरुण संघटना जसे मेईतेई लिपुन, कांगलीपाक कानबा लॅप, आरामबाई टेंगोल, वर्ल्ड मेइटी काऊन्सिल असा युवा संघटनांशी संबंधित होते. त्यांनी शस्त्रे आणली होती, गावात घुसून मारामारी व हिंसाचार सुरू केला होता. त्यांच्याकडे AK 47, INSAS इत्यादी अनेक ऑटोमॅटिक शस्त्रे देखील होती.

सायकुल पोलिस स्टेशनमध्ये तत्कालीन एसएचओ म्हणून तैनात असलेल्या लुंगथांगने सांगितले की, ही घटना 4 मे रोजी सकाळी 11 वाजता नांगपोक सेकमाई पोलिस स्टेशनजवळ घडली, त्याच दिवशी मला घटनेची माहिती मिळाली.

बी फानोम हे कांगपोकपी जिल्ह्याच्या सायकुल उपविभागापासून 42 किमी अंतरावर आहे. संतप्त मेईतेई जमावाने गावातील बहुतेक घरांची तोडफोड केली आणि आग लावली. चोरीला गेलेले सामान. बी फानोम गावातील 3 महिला आणि 2 पुरुषांसह 5 लोक जीव वाचवण्यासाठी जंगलाकडे धावले.

पळून गेलेल्या कुकी लोकांना नॉन्गपोक सेकमाई पोलिस स्टेशनच्या पथकाने वाचवले. नॉन्गपोक सेकमाई पोलिस स्टेशनच्या सुमारे 2 किमी आधी, मीतेईच्या जमावाने त्यांना पोलिसांच्या वाहनातून बाहेर काढले.

या घटनेतील एका प्रत्यक्षदर्शीने सांगितले की, ‘प्रथम आम्हाला वाटले पोलिस आम्हाला वाचवतील, परंतु पोलिसांनी आमच्या गावावर हल्ला करण्यासाठी आलेल्या जमावाची बाजू घेतली.’

53 वर्षीय पीडितेने सांगितले की, “आम्ही रात्रीपासून घाबरलो होतो कारण मेईतेई जमावाने आमच्यावर हल्ला करण्याचा प्रयत्न केला. सकाळी पुन्हा मेईतेईच्या जमावाने हल्ला केला. यावेळी ते अधिक संख्येने आले. जीव वाचवण्यासाठी आम्ही जंगलाकडे धाव घेतली.

त्यानंतर काय झाले, जे मणिपूरमधील व्हिडिओमध्ये संपूर्ण जगाने पाहिले. जमावासमोर दोन महिलांना विवस्त्र करून त्यांचा लैंगिक छळ आणि सामुहिक बलात्कार करण्यात आला.

18 मे 2023: पहिली तक्रार
दंगलीमुळे पीडित महिला घटनेनंतर अनेक दिवस पोलिस ठाण्यात फिरकल्या नाहीत. सायकुलचे एसएचओ लुंगथांग यांनी सांगितले की, घटनेच्या सुमारे दोन आठवड्यांनंतर 18 मे रोजी बी फानोम गावचे प्रमुख पोलीस ठाण्यात आले. त्यांच्या तक्रारीच्या आधारे आम्ही झिरोने एफआयआर नोंदवला. एफआयआरमध्ये सांगण्यात आले की, दंगल आणि तणावाच्या परिस्थितीमुळे प्रकरणाची त्वरित नोंद करता आली नाही.

लुंथांग यांनी सांगितले की, त्यांनी आधी झिरो एफआयआर दाखल केला आणि नंतर खटला घटना घडली तिथे नांगपोक सेकमाई पोलीस स्टेशनला हस्तांतरित केला. या प्रकरणात आयपीसी कलम 302 (हत्या), 354 (विनयभंग आणि गैरवर्तन), 376 (बलात्कार), 326 (गंभीर दुखापत) अंतर्गत तक्रार नोंदवण्यात आली. हा एफआयआर मेईतेई युवा संघटनांविरोधात नोंदवण्यात आला आहे.

19 जुलै 2023: VIDEO व्हायरल
सोशल मीडियावर एक व्हिडिओ व्हायरल झाला, त्यामध्ये दोन महिलांना हिंसक जमावाने पळवून नेलेले दिसत आहे. महिलांच्या अंगावर कपडे नाहीत. हा व्हिडिओ सोशल मीडियावर आल्यानंतर खळबळ उडाली होती.

रात्री 10 च्या सुमारास मणिपूर पोलिसांनी ट्विट केले की, व्हायरल व्हिडिओच्या संदर्भात अपहरण, बलात्कार आणि हत्येचा गुन्हा दाखल करण्यात आला. या प्रकरणी नॉन्गपोक सेकमाई पोलिस ठाण्यात गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. पोलिसांनी या प्रकरणाचा तपास सुरू केला आहे. आरोपींना पकडण्यासाठी राज्य पोलीस शर्थीचे प्रयत्न करत आहेत.

मुख्य आरोपीसह 4 जणांना अटक
व्हिडिओमध्ये मुलीला पकडून ठेवलेल्या हुइरेम हेरोदास मेतेई याला पोलिसांनी अटक केली आहे. पेची अवांग लीकाई येथील रहिवासी 32 वर्षीय हुइरेम याची पोलिसांनी मुख्य आरोपी म्हणून ओळख पटवली आहे. ओळख पटल्यानंतर पोलिसांनी त्याला गुरुवारी सकाळी थौबेल जिल्ह्यातून अटक केली. दरम्यान, गावकऱ्यांनी हेरोदच्या घराला आग लावली आणि त्याच्या कुटुंबावर बहिष्कार टाकला. गुरुवारी सायंकाळी आणखी तीन आरोपींना अटक करण्यात आली.

पोलीस कोठडीत हुइरेम हेरोदास. व्हिडिओमध्ये तो हिरव्या रंगाचा टी-शर्ट घातलेला दिसत आहे. तो मुलीला ओढत शेतात घेऊन गेला.

जमाव मेईतेई समाजाचा होता. मणिपूर कोऑर्डिनेशन कमिटी ऑन इंटिग्रिटी (COCOMI) या समुदायाच्या प्रमुख संघटनेने म्हटले की, या क्लिपमुळे संपूर्ण समुदायाला प्रचंड वेदना झाल्या आहेत. आम्हाला खात्री आहे की यात सहभागी असलेल्या सर्वांना सोडले जाणार नाही.

चुराचंदपूरमध्ये निदर्शने, पाऊस असूनही लोक पोहोचले
व्हायरल व्हिडिओ समोर आल्यानंतर, आदिवासी जनजाती लीडर्स फोरम म्हणजेच ITLF ने गुरुवारी कुकी बहुल भागातील सर्वात मोठा जिल्हा चुराचंदपूरच्या शांतता मैदानावर निषेध केला. पाऊस असूनही हजारो लोक या निदर्शनाला पोहोचले.

आयटीएलएफचे प्रवक्ते गुब्जा यांनी सांगितले की, ‘केवळ या मुलींवरच बलात्कार झाला नाही, तर अशी अनेक प्रकरणे आहेत. ज्या मुलींसोबत असे गुन्हे घडले त्यांच्यावर मानसिक आघात झालेला आहे. त्यामुळे त्या बाहेर पडत नाहीत. आम्ही या प्रकरणांची माहिती जमवत आहोत.